METALLER ve ALZHEİMER HASTALIĞI BAĞLANTISI
Çeviri: Prof.Dr.Haydar BAĞIŞ
Alüminyum İle Nörodejeneratif Hastalık Arasında Bağlantı Oluşturan Kesin Bir Kanıt Bulunmadığından, Araştırmacılar Çinko, Demir Ve Bakır Üzerine Yoğunlaştırıyor.
Emory Üniversitesi araştırmacı ekibi, metal iyonlarının beyindeki amiloid fibrilleri nöronlara karşı toksik bir şekilde nasıl bağladığını ilk kez tanımladı. Amiloid fibriller, Alzheimer, Parkinson ve Creutzfeldt-Jakob gibi nörodejeneratif hastalıkların gelişimiyle bağlantılıdır.
Araştırmacılar metal iyonlarının, özellikle de bakırın amiloide çeşitli spesifik yollarla bağlanmasına rağmen, tek bir yolun toksik olduğu sonucuna varmışlardır. Amiloidler, esas olarak vücut dokusunda bulunan protein içeren sert, mumlu tabakalardır.
Bir veya daha fazla elektron kazanarak veya kaybeden bir elektrik yükü elde eden bakır iyonları, çinko ve demir gibi diğer iyonların olduğu gibi doğal olarak beyinde bulunur. Emory profesörü ve kimya başkanı David Lynn, artan kanıtlar, doğal olarak bu iyonların amiloid birleşmesine ve Alzheimer hastalığına bağlandığını söylüyor.
Amiloid fibrillerin oluşumuna ilişkin kesin mekanizmalar hakkında çok az şey bilinmesine rağmen, araştırmanın sonuçları, amiloidin bakır iyonlarına bağlanma şeklinin liflerin yapısını, yayılma oranını ve çevreleyen nöronlar üzerindeki etkilerini etkilediğini ortaya koyuyor.
Lynn. "Tüm amyloid fibriller toksik değil" diyor "Amiloid proteinlerden oluşur ve proteinler normalde katlanır. Ancak, her ne sebeple yanlış katlanmış ve sonuçta oluşan yanlış yapılı yapılar da katlanır fakat yapışkandır. Kendilerine yapışırlar ve daha sonra fibriller oluşturacak şekilde çoğalırlar; Fibrillerde toksiktir.
Örneğin Alzheimer hastalığına yakalananlar beyinlerinde alışılmadık miktarda yapışkan amiloid fibriller taşırlar. Zamanla, fibriller ayrıştırmak yerine birikir ve giderek beyin yapısına ve işlevine müdahale eder. Buna karşılık, normalde katlanan proteinler, üretildikten kısa bir süre sonra beyinden temizlenir.
Emory Ünv. bilim adamları, amiloid fibrilleri oluşturan amino asitlerin en küçük bireysel birimine odaklandı. Araştırmacılar, metal ile bağlarken yalnızca bir birimin fiziksel ve kimyasal özelliklerini belirleyerek beyin hücreleri üzerindeki etkilerine göre tüm fibrillerin toplanma ve toksisitesini belirleyen aktiviteyi belirleyebiliyorlardı.
Lynn, "Bu minimal ünitenin aktivitesinin, tüm fibrilin aktivitesini nöronal hücre üzerinde tekrarladığını gösterdik ve metali spesifik bir şekilde bağlayarak bunu yapıyor" diyor Lynn.
Kırk yıl önce bilim adamları, metallere aşırı maruz kalma ve Alzheimer hastalığı arasında muhtemel bir bağlantıyı keşfetmeye başladılar. Hastalığı olan bazı insanlar beyinlerinde alüminyum birikintilere sahip oldukları için, alüminyum maruziyeti ile Alzheimer arasında direkt bir bağlantı olduğu düşünülmektedir. Ancak yıllarca süren çalışmalardan sonra alüminyum ile nörodejeneratif hastalık arasında bağlantı oluşturan kesin bir kanıt bulunmadığından, araştırmacıları çinko, demir ve bakır üzerine yoğunlaştırıyor.
Bulgular, Ulusal Bilim Akademisi Bildiriler Kitabında (PNAS) yayınlandı.
FOTOĞRAF: Toksiklik özellikli amiloid liflerin gösterimi. Renkler bakır (turuncu) ve peptid omurga karbon (gri), azot (mavi) ve oksijen (kırmızı) atomlarını temsil eder.
Kaynak: Materials provided by Emory University